Tham gia vào các hiệp định thương mại tự
do, đồng nghĩa với việc nhiều dòng thuế nhập khẩu bị cắt giảm về 0%. Điều này
sẽ khiến cho ngân sách hụt thu. Trong khi đó, các khoản chi vẫn tăng khiến cho
nhiều người lo ngại xu hướng tăng thuế, phí để bù đắp ngân sách.
định đối tác kinh tế Việt Nam-Nhật Bản, từ 1/4/2015, hơn 3.200 dòng thuế nhập
khẩu từ Nhật Bản vào Việt Nam giảm về 0%. Thời gian tới, sẽ còn nhiều mặt hàng
nhập khẩu từ Nhật Bản được áp thuế suất 0% nữa.
Từ ngày
30/3/2015 Việt Nam cũng bắt đầu thực hiện Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt
ASEAN – Hàn Quốc (AKFTA), giai đoạn 2015 – 2018, với nhiều mặt hàng nhập khẩu
từ Hàn Quốc về có thuế suất mức 0%.
Cộng đồng
kinh tế ASEAN (AEC) mà Việt Nam là thành viên, sẽ được hình thành vào cuối năm
2015, khiến rất nhiều hàng hóa của các nước ASEAN vào Việt Nam sẽ không phải
chịu thuế nhập khẩu.
Cùng với
đó, Việt Nam sẽ ký kết các Hiệp định thương mại tự do, chẳng hạn như tham gia Liên
minh kinh tế Á- Âu (EEU) với Nga, Belarut và Kazacstan, Hiệp định kinh tế xuyên
Thái Bình Dương (TPP)…
Khi càng
tham gia nhiều Hiệp định thương mại tự do, cũng đồng nghĩa với nhiều mặt hàng
nhập khẩu có thuế suất giảm mạnh, chỉ còn ở mức từ 0-5%.
Các chuyên
gia kinh tế lo ngại, giảm thuế đồng loạt sẽ làm cho ngân sách hụt thu.
Kết quả
nghiên cứu về tác động ngân sách Việt Nam khi tham gia AEC, cho thấy có thể bị
giảm do thuế nhập khẩu lên đến 320 triệu USD, tương đương 75% tổng số thu thuế
quan từ hàng nhập khẩu ASEAN.
Khi ngân
sách hụt thu mà các khoản chi vẫn tăng, điều các nhà kinh tế lo ngại là Nhà
nước sẽ tăng thuế, phí với các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, dịch vụ… để có
nguồn bù đắp.
sỹ Lê Đăng Doanh, Bộ Tài chính vừa quyết định tăng phí môi trường xăng dầu tới
300%, khiến xăng dầu mất đi cơ hội giảm giá. Mấy ngày trước, đoạn đường cao tốc
Pháp Vân – Cầu Giẽ dài khoảng 30km cũng đã được ban hành quyết định thu phí,
trong đó mức cao nhất lên tới 5 triệu/tháng.
“Đây là ví
dụ của việc Nhà nước đang dùng nhiều cách để tăng thu, bù đắp cho thâm hụt ngân
sách”, ông Doanh nói.
Mới đây,
sau khi quyết định hạn chế các ngân hàng thương mại tham gia mua trái phiếu
Chính phủ ngắn hạn, Bộ Tài chính lên tiếng lo ngại về việc thiếu khoảng 32.000
tỷ trong năm 2015 để bù đắp bội chi, trả nợ… mà chưa có nguồn cân đối.
Theo kế
hoạch, năm 2015, tổng số nợ công mà Chính phủ phải trả là 150.000 tỷ đồng, tức
khoảng 7 tỷ USD. Con số này bao gồm cả nợ trong nước, là những khoản nợ trái
phiếu Chính phủ phải trả, nợ các quỹ tài chính mà Bộ Tài chính đã đứng ra vay.
Theo ông
Doanh: chi ngân sách năm 2015 dành 70% là chi thường xuyên và hơn 30% là chi
trả nợ, đầu tư, trong khi tổng nợ phải trả chiếm khoảng 31,2% thu ngân sách.
Như vậy, riêng chi cho trả nợ đã hết, muốn chi cho đầu tư phải đi vay. Việc
thiếu hụt ngân sách đã dồn áp lực lên Bộ Tài chính và có thể Nhà nước phải tăng
thu để bù đắp.
Trao đổi
gần đây, một số chuyên gia tỏ ra lo ngại khi có thông tin, trong 5 năm tới sẽ
có 102 trạm thu phí được dựng lên trên hệ thống quốc lộ cả nước. Ở một số nơi,
khoảng cách giữa các trạm thu phí sẽ có thể ở mức dưới 70/km.
Nguyên
nhân do vốn ngân sách có hạn, trong khi vốn ODA cho giao thông cũng giảm, cho
nên phải đẩy mạnh xã hội hóa và kêu gọi tư nhân đầu tư. Khi các nhà đầu tư bỏ
vốn thì phải thu phí để thu hồi vốn.
Như vậy
người dân sẽ vừa phải đóng phí đường bộ theo đầu xe, vừa đóng phí qua trạm thu,
đây có thể xem là phí chồng phí.
Bà Phạm
Chi Lan lo ngại, hiện 80% các tỉnh thu ngân sách không đủ chi, trong khi ngân
sách Nhà nước hỗ trợ không đáp ứng, sẽ khiến các địa phương tăng thu phí, khiến
gánh nặng đè lên vai người dân và DN.
Trong khi
đó, Báo cáo “Tổng quan môi trường thuế Việt Nam 2014″ của Công ty Vietnam
Report công bố cuối năm 2014 cho biết mức thu thuế của Việt Nam vẫn cao hơn hẳn
so với các nước trong khu vực. Hiện tại tỷ lệ thuế của Việt Nam ở mức 20%, cao
hơn mức 10%-16% của các nước trong khu vực.
Theo các
nhà kinh tế, tăng thuế, phí sẽ khiến tăng chi phí sản xuất, về lâu về dài Việt
Nam sẽ không còn lợi thế của nước có chi phí giá rẻ như thường thấy nữa.
Nhiều trạm
thu phí giao thông đường bộ được lập ra sẽ tác động đến hoạt động vận tải hàng
hóa, DN phải điều chỉnh tăng giá cước để bù đắp chi phí. Như vậy sẽ làm giá cả
tăng, sức cạnh tranh của hàng hóa giảm. Điều quan trọng hơn là khi chi phí tăng
sẽ làm giảm thu hút vốn đầu tư.
Bên cạnh
đó, việc cắt giảm thuế quan hàng ngàn mặt hàng nhập khẩu theo lộ trình hội nhập
được cho là một trong những nguyên nhân khiến vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài
(FDI) vào Việt Nam sụt giảm. Nay thuế phí lại tăng, khiến chi phí tăng thì các
nhà đầu tư lại càng e ngại.
Các chuyên
gia cảnh báo, nếu tất cả đều “ca” bài nhập khẩu dễ hơn đầu tư sản
xuất thì nền kinh tế sẽ chịu nhiều tác động tiêu cực.
(Theo: Vietnamnet)
