Hội nghị Liên đoàn Kế toán ASEAN lần thứ 24 (gọi tắt là AFA 24) là sự kiện lớn mang tầm vóc khu vực. Đây là một vinh dự lớn khi Việt Nam đăng cai sự kiện có ý nghĩa đặc biệt này, với tư cách là Chủ tịch Liên đoàn Kế toán ASEAN (AFA) nhiệm kỳ 2024–2025. AFA 24 sẽ trở thành một diễn đàn hợp tác sôi động, mang đến những gợi mở chính sách quan trọng, khẳng định vai trò, vị thế ngày càng lớn của ngành kế toán – kiểm toán Việt Nam trong bối cảnh hội nhập sâu rộng.

Giáo sư, Tiến sĩ Đoàn Xuân Tiên – Chủ tịch Liên đoàn Kế toán ASEAN nhiệm kỳ 2024-2025, đồng thời là Chủ tịch Hiệp hội Kế toán và Kiểm toán Việt Nam (VAA) chủ trì cuộc họp báo. Cùng tham gia điều hành có Thạc sỹ Nguyễn Tuấn Anh – Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký VAA; Tiến sĩ Vũ Đức Chính – Phó Chủ tịch VAA.

Sự kiện có sự tham gia của đông đảo nhà báo, phóng viên đến từ Đài Tiếng nói Việt Nam, Báo Nhân dân, Thông tấn xã Việt Nam, Báo Quân đội nhân dân, Báo Công an nhân dân, Đài phát thanh truyền hình Hà Nội, Báo Kiểm toán, Báo Tài chính – Đầu tư, Báo Tuổi trẻ, Cafef,…

Phát biểu khai mạc, GS.TS Đoàn Xuân Tiên – Chủ tịch Liên đoàn Kế toán Đông Nam Á (AFA), Chủ tịch Hiệp hội Kế toán và kiểm toán Việt Nam (VAA) nhấn mạnh:“Hôm nay, tôi rất vinh dự được phát biểu tại cuộc họp báo về sự kiện Hội nghị lần thứ 24 của Liên đoàn Kế toán ASEAN (AFA). Sự kiện này không chỉ là một dịp quan trọng để chúng ta gặp gỡ và chia sẻ thông tin mà còn là một cơ hội để khẳng định vai trò của kế toán và tài chính bền vững trong bối cảnh phát triển hiện nay.

Hội nghị AFA 24 diễn ra trong bối cảnh toàn cầu đang đối mặt với nhiều thách thức về môi trường, xã hội và kinh tế. Mục tiêu chính của Hội nghị là tạo ra một nền tảng cho sự hợp tác giữa các quốc gia thành viên, chia sẻ những kinh nghiệm và thực tiễn tốt nhất trong lĩnh vực kế toán và tài chính. Chủ đề của hội nghị là “Kế toán và Tài chính xanh – Định hình tương lai bền vững”. Hội nghị sẽ tập trung vào các nội dung quan trọng như kế toán xanh, báo cáo bền vững, mô hình tài chính xanh và vai trò của công nghệ trong sự phát triển bền vững. Các phiên thảo luận sẽ được dẫn dắt bởi các diễn giả hàng đầu trong lĩnh vực, từ những chuyên gia quốc tế cho đến các nhà lãnh đạo trong khu vực ASEAN.

Chủ đề “Kế toán và Tài chính xanh – Định hình tương lai bền vững” là một thông điệp mạnh mẽ và khẩn thiết mà chúng ta muốn gửi tới tất cả các doanh nghiệp, tổ chức và cộng đồng. Chủ đề của hội nghị lần này không chỉ phản ánh những thách thức hiện tại mà còn mở ra những cơ hội quan trọng cho khu vực ASEAN và Việt Nam. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và các vấn đề xã hội ngày càng gia tăng, việc áp dụng kế toán xanh và báo cáo bền vững trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

Điều này không chỉ giúp các doanh nghiệp nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm xã hội mà còn là cơ hội để doanh nghiệp tạo ra giá trị lâu dài, nâng cao hình ảnh thương hiệu và thu hút nguồn đầu tư, đồng thời thúc đẩy sự phát triển bền vững của nền kinh tế. Đối với Việt Nam, việc tham gia tích cực vào các hoạt động của AFA sẽ giúp chúng ta hội nhập sâu rộng hơn vào nền kinh tế toàn cầu, thu hút đầu tư và phát triển các mô hình kinh doanh bền vững. Điều này không chỉ mang lại lợi ích cho cộng đồng doanh nghiệp mà còn góp phần vào sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước.

Đặc biệt, tại hội nghị này, chúng ta sẽ tổ chức lễ chuyển giao Chủ tịch AFA từ Việt Nam, đã đảm nhận vai trò lãnh đạo giai đoạn 2024-2025, sang Indonesia, quốc gia sẽ tiếp nhận vai trò này trong giai đoạn 2026-2027. Sự chuyển giao này không chỉ đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong quá trình phát triển của AFA mà còn thể hiện cam kết của các quốc gia trong việc tiếp tục nâng cao tiêu chuẩn kế toán và kiểm toán trong khu vực”.

Cũng theo thông tin của GS.TS Đoàn Xuân Tiên, hội nghị năm nay dự kiến có sự tham gia của hơn 1.500 đại biểu từ các quốc gia trong khu vực ASEAN, các tổ chức quốc tế và Việt Nam. Lãnh đạo Chính phủ, các Bộ ngành, cơ quan Trung ương và địa phương, các Tập đoàn, Tổng công ty, các đơn vị và các tổ chức; Giám đốc tài chính, Kế toán trưởng, kế toán, kiểm toán, kiểm soát viên; các chuyên gia tài chính, kế toán, quản trị, hội viên VAA và các tổ chức nghề nghiệp kế toán, kiểm toán; các đại biểu đến từ hơn 20 tổ chức quốc tế, gồm Liên đoàn Kế toán quốc tế – IFAC, 10 tổ chức Hiệp hội Kế toán là thành viên của Liên đoàn Kế toán ASEAN, hơn 10 tổ chức là thành viên liên kết của AFA đến từ khu vực Châu Á, ASEAN và các nước; đại biểu các tổ chức nghề nghiệp kế toán, kiểm toán quốc tế tại Việt Nam…

Diễn giả tại Diễn đàn chuyên môn là các chuyên gia uy tín hàng đầu quốc tế và khu vực đến từ Liên đoàn Kế toán Quốc tế (IFAC), Liên đoàn Kế toán Đông Nam Á (AFA), Hiệp hội Kế toán Công chứng Anh quốc (ACCA), Viện Kế toán Công chứng Anh và xứ Wales (ICAEW), Tổ chức kế toán CPA Australia, Big4 Kiểm toán (Deloitte, PwC, EY, KPMG), Ngân hàng Thế giới (WB)…

GS.TS Đoàn Xuân Tiên mong muốn sự tham gia và lan toả thông tin từ các phóng viên, nhà báo, báo chí nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng về tầm quan trọng của kế toán và tài chính bền vững mà còn khuyến khích sự quan tâm và tiến tới áp dụng và đi vào thực tế, tạo tương lai bền vững.

Tiếp đó, TS.Vũ Đức Chính – Phó chủ tịch VAA phát biểu cung cấp những nội dung chính trong các phiên thảo luận tại AFA 24 này. Ông cho biết, chủ đề trong phiên thảo luận thứ nhất: “Kế toán & Báo cáo bền vững – Nền tảng cho tài chính xanh minh bạch” với mục tiêu là làm rõ vai trò quan trọng của kế toán và báo cáo ESG như nền tảng minh bạch thúc đẩy tài chính xanh; hệ thống hóa cơ sở lý luận, thông lệ quốc tế và các chuẩn mực liên quan, hướng tới sự đồng thuận về những nguyên tắc triển khai phù hợp bối cảnh của ASEAN.

Nội dung thảo luận cụ thể về khung chuẩn mực đối với kế toán và báo cáo ESG, bao gồm các yêu cầu về nhận diện thông tin trọng yếu, việc đo lường, ghi nhận, trình bày và đối chiếu với thông tin tài chính để bảo đảm tính nhất quán và so sánh được. Làm rõ vai trò của kế toán trong việc nâng cao tính minh bạch của ESG, nâng cao trách nhiệm giải trình của doanh nghiệp thông qua báo cáo bền vững và liên kết thông tin với tài chính xanh, gắn chất lượng công bố thông tin với niềm tin của thị trường, từ đó có điều kiện thuận lợi hơn để huy động, phân bổ và giám sát nguồn vốn phục vụ mục tiêu phát triển bền vững.

Qua trao đổi sẽ hình thành nguyên tắc đồng thuận cho những yêu cầu công bố thiết yếu, đồng thời phác thảo lộ trình khả thi cho việc xác nhận độc lập, theo mức độ và đặc thù, gắn với việc nâng cao năng lực và sự liên kết dữ liệu của từng quốc gia.

Với chủ đề của phiên thảo luận thứ 2: “Mô hình & thực tiễn tài chính xanh”. Mục tiêu là chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn về công cụ tài chính xanh và mô hình doanh nghiệp bền vững, từ đó rút ra bài học thành công và định hướng chính sách hỗ trợ để thúc đẩy tài chính bền vững; đồng thời kết nối chất lượng công bố ESG với quyết định tài trợ, qua đó cải thiện điều kiện và chi phí vốn cho các dự án có tác động trong thực tiễn.

Các nội dung chính có thể được trao đổi bao gồm:

Khung chính sách & xu hướng thị trường: Tổng quan chính sách tài chính xanh tại ASEAN, cập nhật xu hướng thị trường tài chính ESG toàn cầu; thảo luận về phân loại hoạt động xanh ở mức nguyên tắc để các nước có thể tham chiếu, bảo đảm tính tương thích khi huy động vốn.

Công cụ và cơ chế thị trường: Kinh nghiệm triển khai trái phiếu xanh, tín dụng xanh, quỹ đầu tư xanh, bảo hiểm rủi ro; cơ chế chấm điểm minh bạch, độ tin cậy, khả so sánh trong thẩm định, qua đó gắn mức độ công bố với điều kiện xét duyệt, lãi suất và hạn mức tín dụng.

Mô hình doanh nghiệp bền vững: Trường hợp điển hình về chuyển đổi xanh ở các ngành nghề; quản trị rủi ro và công bố thông tin; liên kết ESG – chiến lược – tài chính, để biến chất lượng công bố thành niềm tin của nhà đầu tư.

Đo lường hiệu quả: Phân tích chỉ tiêu đánh giá tác động kinh tế – xã hội – môi trường; phương pháp đo lường thực chất, hạn chế việc đánh giá sai lệch; gắn kết mục tiêu tác động với giám sát sử dụng vốn sau giải ngân.

Vai trò thể chế & hợp tác: Điều phối của Ngân hàng nhà nước, cơ quan quản lý thị trường và các đối tác trong khuyến khích dòng vốn chảy vào các dự án với hiệu quả rõ ràng, cùng với yêu cầu về dữ liệu mở phục vụ thẩm định và giám sát.

Với các nội dung gợi ý nêu trên, có thể hình thành khung liên kết giữa công bố bền vững và quyết định tài trợ, cùng một bộ tiêu chí tác động cốt lõi để các tổ chức tài chính tham khảo khi thiết kế sản phẩm xanh và quy trình thẩm định – giám sát.

Với phiên thảo luận thứ 3:“Công nghệ, đào tạo và tương lai nghề nghiệp xanh” hướng tới mục tiêu làm rõ vai trò cốt lõi của đào tạo nguồn nhân lực để đạt mục tiêu phát triển bền vững thông qua kế toán và tài chính xanh; khẳng định công nghệ là công cụ thiết yếu để nâng chất lượng thông tin bền vững, nhưng yếu tố quyết định vẫn là con người, quy trình và chuẩn mực. Hướng tới sự đồng thuận về khung năng lực “kế toán xanh – số” và lộ trình triển khai khả thi trong bối cảnh ASEAN và Việt Nam.

Các nội dung chính có thể được trao đổi bao gồm:

Tác động của công nghệ số tới báo cáo ESG, kế toán, kiểm toán và tài chính xanh: ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), chuỗi khối (blockchain), điện toán đám mây, dữ liệu lớn để thu thập – phân tích – kiểm chứng thông tin, nâng tính minh bạch và độ tin cậy.

Kỹ năng mới của người làm nghề: dữ liệu và phân tích, kiểm soát nội bộ trong môi trường số, bảo mật và đạo đức nghề nghiệp số; mô hình đào tạo và chứng chỉ cho kế toán/tài chính xanh phù hợp với nhiều cấp độ và hình thức học, thực hành linh hoạt.

Hạ tầng dữ liệu mở với định dạng dùng chung để cơ quan quản lý, doanh nghiệp và nhà đầu tư cùng truy cập – đối chiếu – khai thác theo phân quyền; nguyên tắc bảo vệ dữ liệu và trách nhiệm giải trình.

Cơ chế thử nghiệm có kiểm soát cho kiểm chứng dữ liệu và giải pháp số (thu thập, chuẩn hóa, đối soát), nhằm rút ngắn khoảng cách năng lực giữa các quốc gia, giữa doanh nghiệp lớn và doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Chiến lược chuyển đổi xanh của nghề nghiệp tại ASEAN và Việt Nam: liên kết hiệp hội – cơ sở đào tạo – doanh nghiệp – cơ quan quản lý, bảo đảm liên thông giữa đào tạo, chuẩn mực và thị trường dịch vụ.

Kết quả mong đợi là đề xuất khung năng lực “kế toán xanh – số” và chương trình bồi dưỡng ngắn, linh hoạt; thống nhất nguyên tắc dữ liệu mở, định dạng dùng chung, bảo vệ dữ liệu và đạo đức nghề nghiệp; cùng cơ chế thử nghiệm có kiểm soát cho kiểm chứng dữ liệu và giải pháp số, để mỗi nước bắt đầu ngay theo điều kiện của mình, bảo đảm thông tin bền vững chất lượng – minh bạch – có thể kiểm chứng.

Phóng viên Đài PT-TH Hà Nội: Xin Chủ toạ cho biết tại sao sự kiện này chọn chủ đề kế toán xanh trong khi chúng ta lại định hình kinh tế chuyển đổi nhanh? Từ chủ đề đó có hỗ trợ gì đối với doanh nghiệp?

GS.TS Đoàn Xuân Tiên: Các chuyên gia quốc tế cũng đã hỏi tôi tại sao chọn chủ đề này, mà không chọn bền vững. Tôi đã một lần nói về phần này rằng, mục tiêu lâu dài là bền vững, nhưng phải có từng mốc để đạt mục tiêu đó. Tức phải có xanh mới bền vững. Chuyên gia khu vực cũng có hỏi thông tin rằng Việt Nam đã thực hiện xanh đến đâu rồi, xanh đến giai đoạn cuối chưa? Tôi khẳng định, Việt Nam đang giai đoạn phát triển của xanh, chuẩn bị sang bền vững. Thực tế thì sao? Chúng ta mới có được hệ thống kế toán và tài chính xanh nhưng chưa được rộng khắp, nên VAA đã chọn chủ đề này, nhằm thay đổi tư duy từ nhận thức đến hành động. Chúng ta đang phải tiến nhanh kinh tế với 2 con số nhưng chúng ta không thể đánh đổi, mà chúng ta phải tính toán làm sao đạt được tốc độ nhưng phải bền vững. Giữa phát triển xanh bền vững và phát triển nhanh cần có mối quan hệ chặt chẽ, hữu cơ. Nên thông điệp của chúng tôi mới có hành động xanh, để phát triển bền vững.

TS Vũ Đức Chính: Tôi sẽ nói về góc độ hẹp hơn là kế toán, chúng ta nhìn thấy chuẩn bị báo cáo bền vững IFRS 1, IFRS2 … Câu chuyện đi vào thực tế như thế nào? Tích hợp vào báo cáo bền vững như thế nào nhưng không gây sức ép cho doanh nghiệp mà tạo điều kiện cho doanh nghiệp lựa chọn cách giải trình, cách lựa chọn các chuẩn mực vào báo cáo của mình. Tại các môi trường đào tạo đã có các chương trình sâu về về vấn đề này. Hoặc ở các tổ chức tín dụng hay ngân hàng sẽ có những sản phẩm, chương trình về tài chính xanh. Về mặt công cụ kỹ thuật có trái phiếu, và các khoản vay cụ thể…. nhưng nhìn chung sẽ có những tiêu chí ưu đãi, khuyến khích để doanh nghiệp hướng tới chuẩn mực xanh. Còn về phần thách thức đối với doanh nghiệp mang tính thực tế chính là phần chi phí. Đó cũng là lý do mà các chương trình kế toán xanh, và kế toán bền vững cần có lộ trình để hỗ trợ doanh nghiệp.

Hiện nay, một số doanh nghiệp lớn đã có hệ thống kế toán quản trị với kế toán xanh. Thực tế là với năng lực của doanh nghiệp thì đây không phải là thách thức, nhất là hiện nay có sự trợ giúp của Al thì vấn đề càng không khó… Thậm chí với những doanh nghiệp nhỏ và vừa cũng có khả năng tiếp cận lớn. Trong đó, kế toán như tôi nói là một trong những chìa khoá chính để dẫn dắt doanh nghiệp hướng tới môi trường, xã hội một các toàn diện.

PV Báo Kiểm toán: Sau khi VAA chuyển giao vai trò Chủ tịch, VAA có hoạt động gì đồng hành cùng Liên đoàn về tài chính xanh? Việc cung cấp tài liệu chi tiết tại các phiên thảo luận chuyên môn như thế nào?

GS.TS Đoàn Xuân Tiên cho biết, các tài liệu sẽ có mã QR để các khách mời và đặc biệt phóng viên nhà báo có thể lấy tài liệu một cách dễ dàng. Không chỉ về tài chính, các hạng mục khác trong chương trình cũng sẽ cố gắng để tối ưu nhằm phù hợp với chủ đề.

Trước khi VAA vào nhiệm kỳ Chủ tịch AFA 24 (2024 – 2025), thì trước đó đứng ở vai trò phó chủ tịch AFA và chúng tôi đã có vai trò xây dựng chiến lược trung hạn cho AFA. Và, sau sự kiện này, Việt Nam vẫn tiếp tục giữ vai trò thực hiện tiếp các kế hoạch đó.

PV Tạp chí Kế toán và Kiểm toán: AFA24 được xem là một trong những sự kiện nghề nghiệp lớn nhất khu vực ASEAN năm 2025. Ban tổ chức có thể chia sẻ cụ thể hơn về ý nghĩa của việc Việt Nam đăng cai AFA 24 lần này, cả vị thế quốc gia và cơ hội hợp tác của ngành kế toán – kiểm toán Việt Nam với khu vực và thế giới?

Tiến sỹ Vũ Đức Chính: Sự kiện với mục tiêu là tạo một diễn đàn chung của ASEAN. Vấn đề về kế toán xanh và công nghệ không chỉ riêng ở Việt Nam mà còn là một điểm nhấn đang rất được quan tâm trong khu vực. Chẳng hạn như câu chuyện dòng vốn đầu tư đang là chất xúc tác cốt lõi để doanh nghiệp phát triển, thì sự kiện cũng là một sân chơi mở ra cơ hội tiếp cận dòng vốn đầu tư trong khu vực và quốc tế.

Việc Hiệp hội đăng cai sự kiện trong vai trò chủ nhà thể hiện sự trưởng thành của VAA trong bối cảnh hiện nay. Hiệp hội đã khởi xướng nhiều hoạt động và nhận được sự đồng thuận từ Bộ Tài chính, các tổ chức nghề nghiệp, hội viên và các các doanh nghiệp trong nước và khu vực./.

Khôi Nguyên