Phát biểu đề dẫn phiên toạ đàm, TS. Vũ Đức Chính cho biết: Chủ đề “Kế toán và Tài chính xanh – Định hình tương lai bền vững” là nhu cầu của thực tiễn, với mong muốn chuyển dịch sang mô hình tăng trưởng xanh, chúng ta cần thông tin minh bạch, đáng tin cậy, có thể so sánh và kiểm chứng được. Trọng tâm của Diễn đàn là kết nối dữ liệu – chuẩn mực – thị trường, để thông tin ESG dần trở thành căn cứ ra quyết định của các đơn vị, tổ chức. Theo đó, kế toán – kiểm toán cần bảo đảm chất lượng đo lường và xác nhận độc lập, hài hòa với thông lệ quốc tế, phù hợp điều kiện ASEAN.

Ở tầm khu vực, Diễn đàn hướng tới các nguyên tắc chung và cơ chế liên thông thị trường vốn xanh, giúp cho giảm chi phí tuân thủ và thúc đẩy luân chuyển dòng vốn. Với từng quốc gia, đây là nơi chia sẻ thực tiễn, cùng kiến tạo lộ trình triển khai thể chế, hạ tầng số và nguồn nhân lực. Với Việt Nam, Diễn đàn thể hiện cam kết mạnh mẽ của Chính phủ trong việc hoàn thiện pháp luật về báo cáo bền vững, phát triển trái phiếu xanh, tín dụng xanh và xây dựng khung năng lực cho đội ngũ nhân lực kế toán, kiểm toán. Từ Diễn đàn này, chúng ta kỳ vọng các khuyến nghị có tính khả thi, góp phần đưa dòng vốn xanh đi đúng nơi, đúng chỗ, đúng mục tiêu, thời điểm vì tương lai bền vững của ASEAN và Việt Nam.

Hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau trao đổi, đối thoại để tìm ra các giải pháp khả thi, phù hợp điều kiện của từng nước ASEAN, bảo đảm minh bạch thông tin và trách nhiệm giải trình. Để định hướng các nội dung trao đổi được tập trung, chúng tôi xin phép được nhấn mạnh hơn các nội dung chính, trọng tâm sau đây:

Thứ nhất là Kế toán xanh: “Kế toán và Báo cáo bền vững – Nền tảng cho tài chính xanh minh bạch”

Mục tiêu là làm rõ vai trò quan trọng của kế toán và báo cáo ESG như nền tảng minh bạch thúc đẩy tài chính xanh; hệ thống hóa cơ sở lý luận, thông lệ quốc tế và các chuẩn mực liên quan, hướng tới sự đồng thuận về những nguyên tắc triển khai phù hợp bối cảnh của ASEAN.

Nội dung thảo luận cụ thể về khung chuẩn mực đối với kế toán và báo cáo ESG, bao gồm các yêu cầu về nhận diện thông tin trọng yếu, việc đo lường, ghi nhận, trình bày và đối chiếu với thông tin tài chính để bảo đảm tính nhất quán và so sánh được. Làm rõ vai trò của kế toán trong việc nâng cao tính minh bạch của ESG, nâng cao trách nhiệm giải trình của doanh nghiệp thông qua báo cáo bền vững và liên kết thông tin với tài chính xanh, gắn chất lượng công bố thông tin với niềm tin của thị trường, từ đó có điều kiện thuận lợi hơn để huy động, phân bổ và giám sát nguồn vốn phục vụ mục tiêu phát triển bền vững.

Chúng ta hy vọng rằng, qua trao đổi sẽ hình thành nguyên tắc đồng thuận cho những yêu cầu công bố thiết yếu, đồng thời phác thảo lộ trình khả thi cho việc xác nhận độc lập, theo mức độ và đặc thù, gắn với việc nâng cao năng lực và sự liên kết dữ liệu của từng quốc gia.

Thứ 2 là Tài chính xanh – “Mô hình và thực tiễn tài chính xanh”

Mục tiêu là chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn về công cụ tài chính xanh và mô hình doanh nghiệp bền vững, từ đó rút ra bài học thành công và định hướng chính sách hỗ trợ để thúc đẩy tài chính bền vững; đồng thời kết nối chất lượng công bố ESG với quyết định tài trợ, qua đó cải thiện điều kiện và chi phí vốn cho các dự án có tác động trong thực tiễn.

Các nội dung chính có thể được trao đổi bao gồm:

– Khung chính sách & xu hướng thị trường: Tổng quan chính sách tài chính xanh tại ASEAN, cập nhật xu hướng thị trường tài chính ESG toàn cầu; thảo luận về phân loại hoạt động xanh ở mức nguyên tắc để các nước có thể tham chiếu, bảo đảm tính tương thích khi huy động vốn.

– Công cụ và cơ chế thị trường: Kinh nghiệm triển khai trái phiếu xanh, tín dụng xanh, quỹ đầu tư xanh, bảo hiểm rủi ro; cơ chế chấm điểm minh bạch, độ tin cậy, khả so sánh trong thẩm định, qua đó gắn mức độ công bố với điều kiện xét duyệt, lãi suất và hạn mức tín dụng.

– Mô hình doanh nghiệp bền vững: Trường hợp điển hình về chuyển đổi xanh ở các ngành nghề; quản trị rủi ro và công bố thông tin; liên kết ESG – chiến lược – tài chính, để biến chất lượng công bố thành niềm tin của nhà đầu tư.

– Đo lường hiệu quả: Phân tích chỉ tiêu đánh giá tác động kinh tế – xã hội – môi trường; phương pháp đo lường thực chất, hạn chế việc đánh giá sai lệch; gắn kết mục tiêu tác động với giám sát sử dụng vốn sau giải ngân.

– Vai trò thể chế & hợp tác: Điều phối của Ngân hàng nhà nước, cơ quan quản lý thị trườngvà các đối tác trong khuyến khích dòng vốn chảy vào các dự án với hiệu quả rõ ràng, cùng với yêu cầu về dữ liệu mở phục vụ thẩm định và giám sát.

Với các nội dung gợi ý nêu trên, có thể hình thành khung liên kết giữa công bố bền vững và quyết định tài trợ, cùng một bộ tiêu chí tác động cốt lõi để các tổ chức tài chính tham khảo khi thiết kế sản phẩm xanh và quy trình thẩm định – giám sát.

Thứ 3 là Công nghệ & Đào tạo – “Công nghệ, Đào tạo và tương lai nghề nghiệp xanh”

Mục tiêu là làm rõ vai trò cốt lõi của đào tạo nguồn nhân lực để đạt mục tiêu phát triển bền vững thông qua kế toán và tài chính xanh; khẳng định công nghệ là công cụ thiết yếu để nâng chất lượng thông tin bền vững, nhưng yếu tố quyết định vẫn là con người, quy trình và chuẩn mực. Hướng tới sự đồng thuận về khung năng lực “kế toán xanh – số” và lộ trình triển khai khả thitrong bối cảnh ASEAN và Việt Nam.

Các nội dung chính có thể được trao đổi bao gồm:

– Tác động của công nghệ số tới báo cáo ESG, kế toán, kiểm toán và tài chính xanh: ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), chuỗi khối (blockchain), điện toán đám mây, dữ liệu lớn để thu thập – phân tích – kiểm chứng thông tin, nâng tính minh bạch và độ tin cậy.

– Kỹ năng mới của người làm nghề: dữ liệu và phân tích, kiểm soát nội bộ trong môi trường số, bảo mật và đạo đức nghề nghiệp số; mô hình đào tạo và chứng chỉ cho kế toán/tài chính xanh phù hợp với nhiều cấp độ và hình thức học, thực hành linh hoạt.

– Hạ tầng dữ liệu mở với định dạng dùng chung để cơ quan quản lý, doanh nghiệp và nhà đầu tư cùng truy cập – đối chiếu – khai thác theo phân quyền; nguyên tắc bảo vệ dữ liệu và trách nhiệm giải trình.

– Cơ chế thử nghiệm có kiểm soát cho kiểm chứng dữ liệu và giải pháp số (thu thập, chuẩn hóa, đối soát), nhằm rút ngắn khoảng cách năng lực giữa các quốc gia, giữa doanh nghiệp lớn và doanh nghiệp nhỏ và vừa.

– Chiến lược chuyển đổi xanh của nghề nghiệp tại ASEAN và Việt Nam: liên kết hiệp hội – cơ sở đào tạo – doanh nghiệp – cơ quan quản lý, bảo đảm liên thông giữa đào tạo, chuẩn mực và thị trường dịch vụ.

Kết quả mong đợi là đề xuất khung năng lực “kế toán xanh – số” và chương trình bồi dưỡng ngắn, linh hoạt; thống nhất nguyên tắc dữ liệu mở, định dạng dùng chung, bảo vệ dữ liệu và đạo đức nghề nghiệp; cùng cơ chế thử nghiệm có kiểm soát cho kiểm chứng dữ liệu và giải pháp số, để mỗi nước bắt đầu ngay theo điều kiện của mình, bảo đảm thông tin bền vững chất lượng – minh bạch – có thể kiểm chứng.

Từ ba vấn đề trọng tâm nêu trên, chúng ta hướng tới một lộ trình khả thi: khởi đầu bằng các yêu cầu cốt lõi, dễ triển khai hơn; đồng thời nâng cao năng lực người làm nghề và tăng cường liên thông dữ liệu; tiếp đó mở rộng và kiểm chứng theo điều kiện thực tế.

Mục tiêu nhất quán là yêu cầu phù hợp với doanh nghiệp nhưng vẫn minh bạch, tin cậy và hiệu quả, để dòng vốn xanh đi đúng nơi, đúng chỗ, đúng mục tiêu, thời điểm.

Chúng tôi cam kết đồng hành cùng AFA, các hiệp hội nghề nghiệp và đối tác quốc tế. Chúng tôi sẽ tổng hợp các ý kiến, cùng các bên liên quan hình thành khuyến nghị chung của Hội nghị này. Những gợi mở, sáng kiến và cam kết hôm nay sẽ là chất liệu để cơ quan quản lý, các doanh nghiệp, cơ sở đào tạo và hội nghề nghiệp cùng nhau hành động sau Diễn đàn này.

Xin chúc các phiên thảo luận sâu, trúng, hiệu quả; chúc Diễn đàn AFA lần thứ 24 thành công tốt đẹp.”

Tạp chí Kế toán và Kiểm toán cập nhật nội dung chính phiên toạ đàm thứ nhất: “Kế toán và Báo cáo bền vững – Nền tảng cho tài chính xanh minh bạch”

Diễn giả: Ông Pulkit Abrol, Giám đốc Khu vực Châu Á-Thái Bình Dương, ACCA.

Khách mời Panel:

(1) Ông Pulkit Abrol, Giám đốc Khu vực Châu Á – Thái Bình Dương, ACCA;

(2) PGS.TS Lưu Đức Tuyên – Phó Cục trưởng, Cục Quản lý, Giám sát Kế toán, Kiểm toán – Bộ Tài chính;

(3) PGS.TS. Bùi Quang Hùng, Phó Giám đốc Đại học Kinh tế thành phố Hồ Chí Minh;

(4) Bà Trương Hạnh Linh – Trưởng bộ phận tư vấn rủi ro và trưởng bộ phận Tư vấn ESG, KPMG Việt Nam;

(5) Ông Simon Tay – Giám đốc Điều hành, Khối Thực hành nghề nghiệp và kỹ thuật, MIA.

Điều phối viên: Ông Aucky Pratama – Trưởng Bộ phận Quan hệ công chúng khu vực Châu Á-Thái Bình Dương, ACCA.

Điều phối viên, ông Aucky Pratama: Bà Trương Hạnh Linh nhận định về các thách thức khi doanh nghiệp tiến tới ESG như thế nào?

Bà Trương Hạnh Linh – Trưởng bộ phận tư vấn rủi ro và trưởng bộ phận Tư vấn ESG, KPMG Việt Nam: Chúng tôi đặt ra chiến lược là đơn vị hàng đầu trong báo cáo ESG. Chúng tôi đã trao đổi và đồng hành với hàng trăm đơn vị tại Việt Nam. Khi nói đến thách thức sẽ có ba thách thức lớn cần đối diện:

– Thứ nhất, nhận thức của lãnh đạo DN: Chúng ta có các chuẩn mực và lộ trình báo cáo phát triển bền vững, vì thế cần có quy định một cách cụ thể hơn, hoặc lãnh đạo doanh nghiệp nhìn thấy giá trị báo cáo phát triển bền vững đem lại. Trong việc lập báo cáo phát triển bền vững, chung tôi đưa ra lợi ích: thương hiệu, tiếp cận đối tác, dòng vốn,… mới có nhận thức và đưa ra quyết định.

– Thách thức thứ hai và cũng là thách thức lớn nhất: Phần dữ liệu, đòi hòi sự thay đổi vể chất lượng báo cáo đó là chuẩn hoá cao hơn, đinh nghĩa được đưa ra cần được chuẩn chỉ. Vì vậy, dữ liệu đầu vào rất quan trọng, cần có sự kết nối các thông tin tài chính và phi tài chính để DN có hiệu quả trong quá tình xây báo cáo.

– Thứ ba là thách thức mặt nhân sự: Cần có các chuyên gia nước ngoài, các trường đại học đưa vào rất nhiều mảng tài chính kế toán, đây cũng là thách thức cần đối mặt. 

Thách thức chúng ta nói ra rất nhất quán, có những quốc gia đi trước và cũng có những quốc gia đi sau.

Điều phối viên Aucky Pratama : Chúng ta có nhất trí với các thách thức như vậy không? Việc hợp tác với các doanh nghiệp tư nhân, các đơn vị nghề nghiệp có lấp đầy được khoảng trống không?

PGS.TS. Bùi Quang Hùng – Phó Giám đốc Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh: Chúng ta có một chặng đường dài để đi. Tôi hoàn toàn nhất trí các thách thức mà các diễn giả đã đề ra. Tuy nhiên, thác thức luôn có giải pháp. Chẳng hạn như, trường đại học của chúng tôi đưa ra giải pháp ngay từ đầu là đầu tư vào các cơ sở nghiên cứu khoa học và hợp tác với các tổ chức nghề nghiệp… Ở đây kết nối không chỉ là dữ liệu mà từ các tổ chức nghề nghiệp, chúng ta đang trong chặng đường kết nối và hoàn thiện.

Các doanh nghiệp vừa và nhỏ khi nói báo cáo ESG bao giờ cũng nói về lợi ích chi phí và để đào tạo cho nhân lực cho tương lai nữa, chúng tôi không chỉ đầu tư về kế toán mà còn các ngành học về môi trường, xã hội,… thay đổi chương tình đào tạo, vì không chỉ là đào tạo mà còn nghiên cứu để hiểu được báo cáoESG, cần có sự kết nối giữa cơ sở đào tạo, doanh nghiệp,… chúng ta đang trong chặng đường lớn lao và dần dần học hỏi.

Điều phối viên Aucky Pratama: Quan điểm của ông về quá trình xây dựng phát triển bền vững là gì?

PGS.TS. Lưu Đức Tuyên – Phó Cục trưởng – Cục Quản lý, giám sát kế toán, kiểm toán – Bộ Tài chính: Chúng tôi được giao nhiệm vụ tham mưu cho Chính phủ, Bộ Tài chính về các quy phạm pháp luật liên quan tài chính kế toán. Thực tế, Việt Nam cũng như các nước trong khu vực đều có bộ chuẩn mực, chuẩn về kế toán xanh có nhiều quy chuẩn khác nhau. Tính đến hiện tại, Việt Nam cũng có những hệ thống kế toán. Trên cơ sở cam kết toàn cầu, chúng tôi cam kết đồng hành cho doanh nghiệp phát triển bền vững và tiếp cận dần các tiêu chuẩn quốc tế. 

Trong đó, sẽ có phương án tách nhóm, lựa chọn doanh nghiệp có quy mô lớn, đủ điều kiện áp dụng bao gồm các chuẩn mực quốc tế. Đại bộ phận doanh nghiệp quy mô vừa, sẽ có ban hành hệ thống chuẩn mực báo cáo tài chính và có kế hoạch xây dựng chuẩn mực tốt hơn; còn đối với những doanh nghiệp nhỏ sẽ hướng dẫn cụ thể, từng bước hướng dẫn và chuẩn bị các nguồn lực gắn liền nhất.

Việc này cần có lộ trình; cần đưa ra các nguyên tắc và định hướng để doanh nghiệp lựa chọn phù hợp với khả năng thích ứng thực tế.

Điều phối viên Aucky Pratama: Quan điểm về quá trình xây dựng phát triển bền vững, ông có thể nhận định về phát triển bền vững trong thời gian tới?

Ông Simon Tay – Giám đốc Điều hành, Khối Thực hành nghề nghiệp và kỹ thuật, MIA: Cách đây một thập kỷ, thì các báo cáo công bố về phát triển bền vững, các nhà đầu tư đã yêu cầu cần có các yếu tố về nguồn vốn, xã hội và con người. Đặc biệt, quản trị – chiến lược – quản lý rủi ro – quản lý mục tiêu là 4 trụ cột. Theo đó, Malaysia hiện nay cũng đưa ra những sáng kiến và kế hoạch, giúp cho kế toán viên có thể áp dụng. Có sự tham gia của các bên liên quan và các nhà quản lý chính sách.

Hiện nay, các tiêu chuẩn F1, F2 dựa trên các tiêu chuẩn những năm qua. Chúng tôi xây dựng các uỷ ban tư vấn, cố vấn về bền vững. Từ đó, chúng tôi có thực hiện tham vấn và đạt đồng thuận. Chúng tôi rất vui thông báo rằng, đã xây dựng khuôn khổ báo cáo bền vững, thực hiện các quy định về các công ty chứng khoán, vừa niêm yết, uỷ ban cố vấn; nhóm các công ty niêm yết khác; các doanh nghiệp thị trường thứ cấp.

Kế hoạch hành động cho 5 năm tới, các tổ chức liên kế toán kiểm toán cần hiểu rằng, vấn đề hợp tác luôn là vấn đề chúng tôi có tổ công tác AFA, có các chuẩn mực triển khai, làm thế nào để đáp ứng được các chuẩn mực. Khi chúng ta chia sẻ thông tin tri thức, để chúng ta có thể đảm bảo sự kết nối và cập nhật các chuẩn mực. Cần đưa ra các hướng dẫn, triển khai. Các đơn vị cũng cần trang bị các kỹ năng, nâng cấp với công nghệ. Chúng ta đã là một phần của kỹ thuật hiện đại, hãy nâng cấp và làm mới, cập nhật những thay đổi mới của kỹ năng.

Tiếp tục cập nhật…

Nhóm phóng viên