Hiệu quả kinh doanh và phân tích hiệu quả kinh doanh có tầm quan trọng rất lớn, nhưng các doanh nghiệp ở Việt Nam nói chung và Cty Cổ phần Xây dựng 47 nói riêng vẫn xem nhẹ việc phân tích hiệu quả kinh doanh và thực hiệnphân tích như một thủ tục. Do vậy, để giúp các nhà quản trị Cty Cổ phần Xây dựng47 thấy rõ được tầm quan trọng của phân tích hiệu quả kinh doanh và góp phần hoàn thiện phân tích hiệu quả kinh doanh tại Cty, bài viết này chúng tôi sẽ đánh giá thực trạng và đề xuất một số giải pháp hoàn thiện phân tích hiệu quả kinh doanh(HQKD) tại Cty Cổ phần Xây dựng 47.
Thựctrạng phân tích hiệu quả kinh doanh tại Cty Cổ phần Xây dựng 47
Trước hết, Công tác phân tích hiệu quả kinh doanh chưađược quan tâm đúng mức. Điều đó được thể hiện qua việc Cty không tổ chức một bộphận riêng biệt để đảm nhiệm công tác phân tích mà công việc này được giao cho cácnhân viên Phòng Kế toán – Tài vụ dưới sự chỉ đạo của ban lãnh đạo Cty.
Thứ hai, về phương pháp phân tích, Cty chủ yếu chỉ sửdụng phương pháp so sánh kết hợp với phương pháp chi tiết chỉ tiêu nghiên cứu.
Thứ ba, hệ thống chỉ tiêu phân tích HQKD của Cty chưađầy đủ, chẳng hạn, Cty tiến hành phân tích hiệu quả sử dụng tài sản (TS) nhưng sốlượng chỉ tiêu lại không đầy đủ, chỉ phản ánh được hiệu năng sử dụng tổng TS vàhiệu năng sử dụng hàng tồn kho mà chưa phản ánh hiệu quả sử dụng TS và hiệu quảsử dụng của các bộ phận khác trong tổng TS.
Thứ tư, công tác phân tích tại Cty chưa được thực hiệntheo trình tự từ lập kế hoạch phân tích, thu thập và xử lý dữ liệu phân tích, tiếnhành phân tích đến tổng hợp và báo cáo kết quả phân tích.
Thứ năm, cách trình bày các bảng phân tích, cách đặt têncủa các chỉ tiêu, cách trình bày đơn vị tính,… của các nhà phân tích của Cty vẫncòn thiếu chính xác và nhiều chỗ chưa đúng.
Vấn đề có thể thấy rõ nhất khi nghiên cứu hoạt động phân tích HQKD tại Cty là nội dung phân tích chưa hoàn thiện và không đầy đủ, điều đó được thể hiện như sau: Phân tích HQKD của một doanh nghiệp (DN) tức là phải phân tích hiệu quả tổng thể, toàn diện trên tất cả các mặt sử dụng TS, sử dụng nguồn vốn, sử dụng chi phí,… Tuy nhiên, quá trình phân tích HQKD của Cty chủ yếu là phân tích hiệu quả sử dụng TS, phân tích cơ cấu doanh thu và cơ cấu lợi nhuận và phân tích biến động kết quả hoạt động kinh doanh mà ba nội dung phân tích này đều thiếu chính xác. Hơn nữa, ta biết rằng HQKD phải là một đại lượng so sánh: so sánh giữa đầu vào với đầu ra, so sánh giữa đầu ra với đầu vào, so sánh giữa chi phí kinh doanh bỏ ra với kết quả kinh doanh (KQKD) thu được,… Các nhà phân tích tại Cty Cổ phần Xây dựng 47 không quán triệt được tư tưởng đó nên đã phân tích riêng rẽ từng bộ phận chi phí mà không có sự so sánh giữa chi phí bỏ ra với KQKD thu được.
Các giải pháp hoàn thiện và điều kiện thực hiện giải pháphoàn thiện phân tích HQKD tại Cty
Giảipháp hoàn thiện nội dung phân tích
Như đã nói ở trên, nội dung phân tích HQKD tại Cty cònnhiều chỗ chưa chính xác và không đầy đủ. Do đó, chúng tôi đưa ra các giải phápđể hoàn thiện nội dung phân tích HQKD của Cty.
Thứ nhấtlà xác định nội dung phân tích HQKD. Trước hết, để đảm bảo độ chính xác về bản chấtcủa phân tích HQKD, ta phải loại bỏ nội dung phân tích cơ cấu doanh thu và lợi nhuận,phân tích biến động kết quả hoạt động kinh doanh, phân tích các khoản mục chi phíchính. Như vậy, nội dung phân tích HQKD được xác định lại bao gồm các phần: Đánhgiá khái quát khả năng sinh lợi; Phân tích hiệu quả sử dụng TS; Phân tích hiệu quảsử dụng vốn chủ sở hữu (CSH); Phân tích hiệu quả sử dụng chi phí; Phân tích HQKDdành cho các nhà đầu tư.
Thứ hai,hoàn thiện phân tích hiệu quả sử dụng TS. Phân tích hiệu quả sử dụng TS có nghĩalà phải phân tích các nội dung về hiệu quả sử dụng của tổng TS, hiệu quả sử dụngcủa TS ngắn hạn, hiệu quả sử dụng của TS dài hạn. Tuy nhiên, các nhà phân tích củaCty Cổ phần Xây dựng 47 chỉ phân tích hiệu quả sử dụng TS thông qua hai chỉ tiêulà “Số vòng quay của hàng tồn kho” và “Doanh thu thuần trên tổng TS”. Đó là sự nhậnthức phân tích không đầy đủ và chưa chính xác, do đó, cần phải bổ sung thêm cácchỉ tiêu phản ánh hiệu quả sử dụng TS còn thiếu như sau: Sức sinh lợi của tổng TS,Mức hao phí của tổng TS so với lợi nhuận sau thuế, Sức sinh lợi của tài sản ngắn hạn (TSNH), Mức hao phí của TSNHso với lợi nhuận sau thuế, Sức sinh lợi của TS dài hạn (TSDH), Mức hao phí của TSDHso với lợi nhuận sau thuế. Đồng thời, bên cạnh việc sử dụng phương pháp so sánhđể đánh giá sự biến động của các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả sử dụng TS, các nhàphân tích cần phải sử dụng phương pháp loại trừ và phương pháp Dupont để xác địnhmức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến sự biến động của các chỉ tiêu đó.
Thứ ba,bổ sung phân tích hiệu quả sử dụng vốn CSH. Hiệu quả sử dụng vốn CSH được thể hiệnqua các chỉ tiêu phản ánh khả năng sinh lợi và mức hao phí của vốn CSH. Do đó, khiphân tích hiệu quả sử dụng vốn CSH, trước hết cần tính các chỉ tiêu phản ánh hiệuquả sử dụng vốn CSH, sau đó mới vận dụng phương pháp thích hợp để tiến hành phântích.
Bên cạnh sử dụng phương pháp so sánh để đánh giá sự biếnđộng của các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả sử dụng vốn CSH, các nhà phân tích cần sửdụng phương pháp loại trừ và phương pháp Dupont để xác định mức độ ảnh hưởng củacác nhân tố đến sự biến động của các chỉ tiêu đó.
Thứ tư,bổ sung phân tích hiệu quả sử dụng chi phí. Trong nội dung phân tích HQKD của Ctycó mục phân tích các khoản mục chi phí chính của Cty, nội dung này không đúng vìphân tích cơ cấu chi phí không phản ánh được HQKD của Cty. Cho nên ta phải thaythế phân tích cơ cấu các khoản mục chi phí chính thành phân tích hiệu quả sử dụngchi phí. Phân tích hiệu quả sử dụng chi phí gồm 2 nội dung: Phân tích hiệu quả sửdụng chi phí hoạt động và phân tích hiệu quả sử dụng giá vốn hàng bán.
Thứ năm,bổ sung phân tích HQKD dành cho nhà đầu tư. Để việc phân tích HQKD của doanh nghiệpđược đầy đủ, chính xác và toàn diện, ta cần thêm vào nội dung phân tích HQKD dànhcho nhà đầu tư vì Cty là một Cty CP và đã niêm yết trên thị trường chứng khoán.Các chỉ tiêu cơ bản liên quan đến cổ phần là chỉ tiêu “Lãi cơ bản trên cổ phiếu”và “Hệ số giá cả so với lợi nhuận cổ phiếu”. Các nhà đầu tư đã và đang muốn đầutư vào Cty sẽ sử dụng các chỉ tiêu này để tham khảo và ra quyết định đầu tư.
Giảipháp hoàn thiện phương pháp phân tích
Phương pháp chủ đạo được các nhà phân tích Cty Cổ phầnXây dựng 47 sử dụng là phương pháp so sánh. Tuy nhiên, sử dụng phương pháp so sánhchỉ dừng lại ở đánh giá sự biến động, nhịp điệu, tốc độ tăng trưởng của chỉ tiêuphản ánh đối tượng nghiên cứu mà không xác định được xu hướng và mức độ ảnh hưởngcủa từng nhân tố đến sự biến động đó. Do đó, các nhà quản trị Cty cần phải sử dụngthêm phương pháp loại trừ, ngoài ra còn có thể sử dụng phương pháp Dupont kết hợpvới phương pháp loại trừ vào quá trình phân tích HQKD.
Sửdụng phương pháp loại trừ trong phân tích HQKD
Theo phương pháp này, để nghiên cứu ảnh hưởng của mộtnhân tố nào đó, nhà phân tích phải loại trừ ảnh hưởng của các nhân tố còn lại. Đặctrưng nổi bật của phương pháp loại trừ là luôn đặt đối tượng nghiên cứu vào cáctrường hợp giả định khác nhau để xác định ảnh hưởng của các nhân tố đến sự biếnđộng của chỉ tiêu nghiên cứu. Phương pháp loại trừ được biểu hiện dưới hai dạngkhác nhau và được gọi là phương pháp thay thế liên hoàn và phương pháp số chênhlệch.
Để phân tích ảnh hưởng của các nhân tố đến sự biến độngcủa chỉ tiêu Sức sinh lợi của vốn CSH có thể sử dụng phương pháp thay thế liên hoàntheo phương trình biểu diễn mối quan hệ giữa các nhân tố ảnh hưởng đến “Sức sinhlợi của vốn CSH” như sau:
Sức sinh lợi của vốn CSH = Lợi nhuận sau thuế/Vốn CSHbình quân
Theo phương trình trên, Sức sinh lợi của vốn CSH chịuảnh hưởng của 2 nhân tố: vốn CSH bình quân và lợi nhuận sau thuế.
Sử dụng phương pháp Dupont trong phân tích HQKD
Ngoài ra, các nhà phân tích của Cty còn có thể sử dụngphương pháp Dupont để phản ánh mối quan hệ giữa các bộ phận phản ánh HQKD với cấutrúc tài chính và sức sinh lợi của vốn CSH.
Trước hết tiến hành biến đổi công thức gốc xác định sứcsinh lợi của vốn CSH, ta được công thức sau:
Sức sinh lợi của vốn CSH = Đòn bẩy tài chính x Số vòngquay của TS x Sức sinh lợi của doanh thu thuần
Theo công thức trên, có 3 nhân tố ảnh hưởng đến sự biếnđộng của chỉ tiêu “Sức sinh lợi của vốn CSH” đó là: Đòn bẩy tài chính, Số vòng quaycủa TS và Sức sinh lợi của doanh thu thuần.
Như vậy, quá trình phân tích trên sẽ giúp cho nhà quảnlý Cty Cổ phần Xây dựng 47 thấy được: Để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn CSH, cầncó cấu trúc tài chính phù hợp, an toàn (vốn CSH phải chiếm một tỷ trọng hợp lý trongtổng số nguồn vốn), hiệu năng sử dụng TS phải cao (số vòng quay của TS lớn) và sốlợi nhuận sau thuế trên một đơn vị doanh thu thuần phải lớn.
Giải pháp hoàn thiện tổ chức phân tích
Công tác tổ chức phân tích tại Cty Cổ phần Xây dựng47 còn nhiều hạn chế cần phải hoàn thiện như sau:
– Hàng kỳ, phải xây dựng quy trình phân tích có hệ thống,khoa học, phù hợp với mục tiêu và các điều kiện thực tế và thực hiện đúng quy trìnhđã xây dựng trong suốt quá trình phân tích.
– Đối với một số nội dung hoặc chỉ tiêu phân tích có thểthực hiện theo kỳ là 1 năm 1 lần nhưng một số chỉ tiêu như phân tích doanh thu,phân tích hiệu năng sử dụng hàng tồn kho, hiệu quả sử dụng chi phí cần được thựchiện hàng quý.
– Việc phân tích hoạt động kinh doanh của Cty nên đượcgiao cho một bộ phận độc lập thực hiện, bộ phận này cần được trang bị kiến thứccơ bản về nghiệp vụ phân tích phân tích HQKD, am hiểu về tình hình hoạt động kinhdoanh tại Cty.
Điều kiện thực hiện giải pháp hoàn thiện phân tích HQKDtại Cty
Để những giải pháp hoàn thiện phân tích HQKD tại Cty cóthể thực hiện được và đạt hiệu quả như mong muốn thì yêu cầu Cty phải thực hiệncác nội dung sau: Cty phải giao cho một bộ phận chuyên trách đảm nhận phân tíchhoạt động kinh doanh tại Cty, khi công việc được chuyên môn hóa thì sẽ hiệu quảhơn rất nhiều so với việc kiêm nhiệm; Cty cần xây dựng hoàn thiện và đưa vào thựchiện các quy chế, quy định về khoán quỹ lương, doanh thu, các định mức chi phí,các chỉ tiêu liên quan đến hoạt động kinh doanh cho các đơn vị và bộ phận trực thuộc,xây dựng các dự toán, định mức, xây dựng kế hoạch sản xuất và tiêu thụ. Đồng thời,tăng cường sự kiểm tra, giám sát hoạt động của đội ngũ cán bộ lãnh đạo, tổ chứcđiều hành các hoạt động sản xuất kinh doanh trong Cty và các đơn vị trực thuộc;xây dựng và đưa vào sử dụng hệ thống mạng thông tin nội bộ, phần mềm tổng hợp vàphân tích các số liệu về tài chính kế toán để công tác phân tích và lập báo cáophân tích nhanh chóng, kịp thời, chính xác và hiệu quả hơn.
Cty Cổ phần Xây dựng 47 là một trong những nhà thầu hàngđầu về thi công xây dựng các công trình đập thủy điện thủy lợi, lĩnh vực có tiềmnăng tăng trưởng mạnh ở Việt Nam. Trong những năm qua, Cty không ngừng nâng caovị thế cạnh tranh trên thị trường về chất lượng, uy tín, giá thầu, tiến độ thi công…Có được những thành quả như vậy là do Cty đã biết tận dụng và phát huy thế mạnhcủa mình so với các DN khác trong ngành. Bên cạnh đó, các nhà quản trị Cty cũngđã tiến hành công tác phân tích HQKD để thấy được những điểm mạnh cũng như điểmyếu, những tồn tại, hạn chế của Cty, từ đó có những giải pháp, chiến lược kinh doanhphù hợp. Tuy nhiên, hoạt động phân tích HQKD tại Cty mặc dù đã được tiến hành nhưngvẫn còn tồn tại nhiều bất cập, hạn chế, và do đó vẫn chưa phát huy được hết hiệuquả, lợi ích của hoạt động này. Cần hoàn thiện nội dung cũng như phương pháp phântích HQKD giúp nhà quản trị tổ chức hoạt động phân tích HQKD nói riêng và phân tíchhoạt động kinh doanh nói chung được đúng đắn và hiệu quả.
TS.Trần Thị Cẩm Thanh – Ths. Nguyễn Vân Trâm
Tài liệu tham khảo
1. Cty CP Xây dựng 47 (2010), Báocáo tài chính hợp nhất đã được kiểm toán.
2. Cty CP Xây dựng 47 (2011), Bản cáo bạch, Bình Định.
