Đối với kế toán doanh nghiệp dịch vụ, việc
xác định doanh thu tính thuế GTGT, doanh thu tính thuế TNDN và doanh thu để ghi
nhận vào sổ sách kế toán, lập báo cáo kết quả kinh doanh cho phù hợp với quy định
về chế độ, chuẩn mực kế toán cũng như các quy định về thuế là vô cùng quan trọng,
nó ảnh hưởng tới báo cáo kết quả kinh doanh, ảnh hưởng tới nghĩa vụ thuế của
doanh nghiệp với ngân sách nhà nước. Sau đây là một vài vấn đề cần lưu ý:

Về mặt kế toán, chuẩn mực kế toán số 14 quy
định  :

“Doanh
thu của giao dịch về cung cấp dịch vụ được
ghi nhận khi kết quả của giao dịch đó được xác định một cách đáng tin cậy. Trường
hợp giao dịch về cung cấp dịch vụ liên quan đến nhiều kỳ thì doanh thu được ghi
nhận trong kỳ theo kết quả phần công việc đã hoàn thành vào ngày lập Bảng Cân đối
kế toán của kỳ đó. Kết quả của giao dịch cung cấp dịch vụ được xác định khi thỏa
mãn tất cả bốn (4) điều kiện sau:

(a)
Doanh thu được xác định tương đối chắc chắn;

(b)
Có khả năng thu được lợi ích kinh tế từ giao dịch cung cấp dịch vụ đó;

(c)
Xác định được phần công việc đã hoàn thành vào ngày lập Bảng Cân đối kế toán;

(d)
Xác định được chi phí phát sinh cho giao dịch và chi phí để hoàn thành giao dịch
cung cấp dịch vụ đó”

Như vậy theo chuẩn mực kế toán, thời điểm
xác định doanh thu dịch vụ là thời điểm hoàn thành dịch vụ hoặc phần công việc
đã hoàn thành.

Tuy nhiên, dưới góc độ thuế thì thời điểm
xác định doanh thu được quy định như sau :

Thời
điểm xác định doanh thu tính thuế GTGT được quy định tại điểm 2 điều 8 thông tư
219/2013/TT-BTC :

“2. Đối với cung ứng dịch vụ là thời điểm hoàn thành việc
cung ứng dịch vụ hoặc thời điểm lập hóa đơn cung ứng dịch vụ, không phân biệt
đã thu được tiền hay chưa thu được tiền.”

Hướng dẫn về thời điểm lập hóa đơn đối với cung ứng dịch
vụ thì  tiết a, điểm 2 điều 16 thông tư
39/2014/TT-BTC như sau :

“a) Tiêu thức “Ngày tháng năm” lập hóa đơn

Ngày lập hóa đơn đối với cung ứng dịch vụ là ngày hoàn
thành việc cung ứng dịch vụ, không phân biệt đã thu được tiền hay chưa thu được
tiền. Trường hợp tổ chức cung ứng dịch vụ thực hiện thu tiền trước hoặc trong
khi cung ứng dịch vụ thì ngày lập hóa đơn là ngày thu tiền.”

 Như vậy, khi đã nhận tiền của khách hàng về việc
cung ứng dịch vụ thì dù dịch vụ đó đã được thực hiện hay chưa thực hiện kế toán
doanh nghiệp vẫn phải xuất hóa đơn vào thời điểm nhận tiền hoặc thời điểm dịch
vụ hoàn thành và khi đã xuất hóa đơn thì kế toán phải kê khai doanh thu và tính
nộp thuế GTGT trên tờ khai thuế GTGT tháng hoặc quý.

Trước ngày 6/8/2015
khi thông tư 96/2015/TT-BTC có hiệu lực, việc xác định doanh thu tính thuế TNDN
được áp dụng theo thông tư 78/2014/TT-BTC và các thông tư hướng dẫn trước đó
thì thời điểm xác định doanh thu để tính thu nhập chịu thuế TNDN đối với hoạt động
cung ứng dịch vụ là thời điểm hoàn thành việc cung ứng dịch vụ cho người mua hoặc
thời điểm xuất hóa đơn cung ứng dịch vụ. Nếu thời điểm xuất hóa đơn cung ứng dịch
vụ xảy ra trước thì thời điểm xác định doanh thu tính thuế được tính theo thời
điểm lập hóa đơn dịch vụ. Thời điểm xác định doanh thu dịch vụ trong giai đoạn
này phù hợp giữa việc xác đinh doanh thu tính thuế GTGT và doanh thu tính thuế
TNDN nhưng chưa phù hợp với thời điểm xác định doanh thu kế toán.

Từ ngày 6/8/2015, thông tư 96/2015/TT-BTC có hiệu lực,
việc xác đinh doanh thu dịch vụ có thay đổi lớn tại  Điều 3 như sau  :

“Thời điểm xác định doanh thu để tính thu nhập
chịu thuế được xác định như sau :

b) Đối với hoạt động cung ứng dịch vụ là thời điểm hoàn
thành việc cung ứng dịch vụ hoặc hoàn thành từng phần việc cung ứng dịch vụ cho
người mua trừ trường hợp nêu tại Khoản 3 Điều 5 Thông tư số 78/2014/TT-BTC, Khoản
1 Điều 6 Thông tư số 119/2014/TT-BTC“

Với thay đổi này,
việc xác định doanh thu dịch vụ trên báo cáo tài chính và doanh thu để tính thu
nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp đã được xác định vào cùng thời điểm.

Qua các hướng dẫn
trên chúng ta cùng tổng kết rằng :

1.     
Đối với việc cung ứng dịch vụ mà bên mua không trả trước tiền
thì : thời điểm xuất hóa đơn, xác định doanh thu tính thuế GTGT, doanh thu tính
thu nhập chịu thuế TNDN và doanh thu kế toán là thời điểm dịch vụ hoàn thành.

2.     
Đối với việc cung ứng dịch vụ mà bên mua trả trước tiền và dịch
vụ chưa hoàn thành thì :

–         
Trước ngày 6/8/2015 :

+ Thời điểm xuất
hóa đơn, xác định doanh thu tính thuế GTGT, doanh thu tính thuế TNDN : là thời
điểm nhận tiền của khách hàng.

+ Thời điểm xác định
doanh thu kế toán : tính theo thời điểm dịch vụ hoàn thành.

–         
Từ ngày 6/8/2015 :

+ Thời điểm xuất
hóa đơn, xác định doanh thu tính thuế GTGT : là thời điểm nhận tiền của khách
hàng.

+ Thời điểm xác định
doanh thu tính thu nhập chịu thuế TNDN và doanh thu kế toán : là thời điểm dịch
vụ hoàn thành.

Trên đây là một vài
chia sẻ vể việc xác định doanh thu doanh thu cung ứng dịch vụ. Hy vọng rằng sau
này Bộ Tài chính sẽ có những sửa đổi để doanh thu tính thuế và doanh thu kế
toán của doanh nghiệp dịch vụ được xác định cùng thời điểm.

Bùi Thị Hợp – VICA