Theo Chuẩn mực kế toán hay Luật Thuế ?

Thu nhập khác của DN được quy định tại Chuẩn mực kế toán số14 và Thông tư hướng dẫn kế toán Chuẩn mực này, cụ thể là: Đoạn 30,31,32 Chuẩnmực kế toán số 14 “Doanh thu và thu nhập khác” ban hành và công bốtheo Quyết định số 149/2001/QĐ-BTC ngày 31/12/2001 của Bộ trưởng Bộ Tài chính;Mục IV Thông tư số 89/2002/TT-BTC ngày 9/10/2002 của Bộ Tài chính “Hướngdẫn kế toán thực hiện bốn chuẩn mực kế toán ban hành theo Quyết định số149/2001/QĐ-BTC ngày 31/12/2001 của Bộ trưởng Bộ Tài chính (TT89)”.

Thu nhập khác cũng là bộ phận cấu thành quan trọng trongthu nhập chịu thuế để tính thuế thu nhập DN. Do đó, thu nhập khác cũng được quyđịnh tại Khoản 2 Điều 3 Luật thuế TNDN; Khoản 2 Điều 3 Nghị định 124/2008/NĐ-CP “Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật thuếthu nhập DN” và Thông tư số 130/2008/TT-BTC hướng dẫn thi hành Nghị địnhsố 124 (TT130).

Điều đáng quan tâm là quy định về nội dung chỉ tiêu thunhập khác của DN trong các văn bản nêu trên lại có nhiều điểm không thống nhất.Về nội dung của chỉ tiêu thu nhập khác, Thông tư 89 quy định có 08 khoản, cònThông tư 130 lại quy định tới… 20 khoản.

Từ bảng so sánh, ta có thể thấy, TT130 đã đưa vào nội dungchỉ tiêu thu nhập khác khá nhiều nội dung được coi là doanh thu theo chuẩn mựckế toán. Chẳng hạn, theo TT 89rất nhiều hoạt động trong kinh doanh… đều đượccoi là doanh thu hoạt động tài chính (xem bảng so sánh).

Hậu quả của sự thiếu nhất quán

Sự thiếu nhất quán trong việc hướng dẫn hạch toán chỉ tiêuthu nhập khác đã dẫn đến những khó khăn không nhỏ đối với các DN, các đơn vịkiểm toán và cơ quan quản lý nhà nước.

Trước hết, với đội ngũ kế toán ở các DN không biết sẽ phảitheo hướng dẫn nào? Làm kế toán thì phải theo các chuẩn mực kế toán. Hơn nữa,hệ thống chuẩn mực kế toán VN đã ban hành và được đánh giá là “phù hợp vớicác chuẩn mực kế toán quốc tế”. Vì vậy, thực hiện theo các chuẩn mực kếtoán dường như là điều không phải bàn cãi. Tất nhiên, kế toán DN và thuế là hailĩnh vực có những điểm khác nhau. Song, số liệu về doanh thu, thu nhập khác củakế toán lại rất quan trọng khi tính thuế. Với một khoản thu, luật thuế quy địnhlà thu nhập khác nhưng kế toán lại ghi nhận là doanh thu…. là sai và có thểbị phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thuế!

Trong thực tế, có không ít trường hợp DN hạch toán theohướng dẫn của Luật thuế, nhưng khi thực hiện kiểm toán, đơn vị kiểm toán yêucầu điều chỉnh lại theo chuẩn mực kế toán và DN đang có lãi trở thành bị lỗ vàngược lại. Tình trạng đó năm nào cũng xả ra với các DN đã niêm yết trên thịtrường chứng khoán.

Nhất quán là một trong những nguyên tắc cơ bản của kế toán.Với hai Thông tư hướng dẫn khác nhau về chỉ tiêu thu nhập khác, chắc chắn trongcộng đồng DN cũng sẽ có hai bộ phận lập báo cáo tài chính với những hướng dẫnkhác nhau của hai thông tư nêu trên. Như vậy, yêu cầu so sánh được của kế toánđã bị vi phạm.

Để đảm bảo sự thống nhất trong hệ thốngcác văn bản quy phạm pháp luật, tháo gỡ những khó khăn không đáng có cho cácDN, đề nghị Bộ Tài chính xem xét, sửa đổi khắc phục sự không nhất quán nêutrên.

Luật gia Vũ Xuân Tiền

Chủ tịch Hội đồng thành viên

Cty tư vấn VFAM Việt Nam

(Theo Diễn đàn doanh nghiệp